Brak określenia w umowie o świadczeniu usług wynagrodzenia - czy umowa jest ważna?

Zapisy o wynagrodzeniu w umowie o świadczenie usług

Zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego (K.c.) – do umów o świadczenie usług, które nie są uregulowane innymi przepisami (a jak rozumiem, o takich właśnie usługach mówimy), stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Zgodnie zaś z przepisami o umowie-zleceniu:

„Art. 735 § 1. Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie.

§ 2. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy.”

A zatem, biorąc pod uwagę ten przepis, nie jest wymagane (np. dla ważności umowy zlecenia, o świadczenie usług) wskazanie w umowie konkretnej stawki wynagrodzenia. Jeśli jej nie wskazano, należy w pierwszej kolejności oprzeć się na obowiązującej taryfie (np. cenniku), a jeśli i tej taryfy nie ustalono, należy się wynagrodzenie w wysokości odpowiadającej wykonanej pracy, świadczonym usługom.

Świadczenie usług między podmiotami powiązanymi

Jednakże, biorąc pod uwagę, że przedsiębiorca i spółka są podmiotami niejako powiązanymi poprzez osobę przedsiębiorcy, który jest jednocześnie wspólnikiem spółki, niewskazanie żadnego wskaźnika czy reguł (wzorca) umożliwiających ustalenie należnego w danym miesiącu wynagrodzenia może być dla urzędu skarbowego podejrzane i w konsekwencji doprowadzić do badania prawidłowości faktur. Taka sytuacja może mieć miejsce szczególnie wtedy, jeśli wynagrodzenie wynikające z poszczególnych faktur będzie się znacznie różniło pomiędzy konkretnymi miesiącami, bez żadnego uzasadnienia, a łącząca strony umowa będzie bardzo ogólna. Dlatego doradzam Państwu spróbować w jakiś sposób dookreślić sposób ustalania wynagrodzenia. W szczególności jeśli umowa ma opiewać na usługi reklamowe, biurowe i magazynowe. Radzę rozbić wynagrodzenie na elementy, tj. za poszczególne czynności, i spróbować określić, że np. za usługi magazynowe należy się wynagrodzenie w wysokości (…) zł za miesiąc, przechowywanie towarów na powierzchni magazynowej – (…) m², lub w jakikolwiek sposób, w zależności od tego, jak ma dana umowa i usługi wyglądać.

Brak określenia wynagrodzenia w umowie – urząd skarbowy może interweniować

Zaproponowany przez Pana zapis „W zamian za usługi reklamowe, biurowe, magazynowe” – jest bardzo ogólny, w szczególności jeśli umowa nie wskazuje zakresu tych usług. W mojej ocenie, w razie kontroli podatkowej ta umowa i świadczone w oparciu o nią usługi mogą zostać zakwestionowane jako pozorne lub nierzeczywiste (szczególnie jeśli wysokość wynagrodzenia ma być ustalana w drodze ustnego porozumienia). Między innymi dlatego, że podmioty prowadzące profesjonalną działalność gospodarczą nie zawierają umów o tak dużym stopniu ogólności.

Moim zdaniem, aby faktury wystawione w oparciu o tę umowę nie zostały zakwestionowane (jeśli nie jesteście Państwo w stanie z góry wskazać wysokości wynagrodzenia lub stawki), należałoby rozbić w umowie zapis o wynagrodzeniu tak, aby dla każdego rodzaju działalności móc w pewien sposób oszacować odpowiednie wynagrodzenie lub model jego wyliczania. Dodatkowo warto zawrzeć zapis, że: „wynagrodzenie za usługi wykonane przez Wykonawcę w danym miesiącu będzie każdorazowo ustalane w oparciu o zestawienie wykonanych usług, które Wykonawca przedstawi Zamawiającemu do 5 dnia następnego miesiąca” – np. co do wspomnianego wyżej w przykładzie wynagrodzenia za usługi magazynowe. Zestawienie wykonanych usług będzie stanowiło każdorazowo załącznik do faktury. Chodzi o to, aby urząd skarbowy mógł skontrolować, czy ceny za te usługi są cenami rynkowymi, ile i jakie usługi zostały faktycznie wykonane i czy w ogóle je wykonano.

Zatem wracając do Pańskiego pytania – nie można stworzyć wzoru zapisu o wynagrodzeniu bez wskazania żadnej stawki ani sposobu wyliczenia wynagrodzenia, który byłby bardzo ogólny (coś na wzór tego, co Pan zaproponował) i jednocześnie chronił Państwa kompleksowo. Należy mieć na uwadze, że wprawdzie w takiej umowie nie jest konieczne wskazanie wysokości wynagrodzenia (a więc za samo niezawarcie zapisu o wynagrodzeniu nie poniesiecie negatywnych konsekwencji). Jednak z drugiej strony zawarcie takiej umowy (między podmiotami powiązanymi) może być dla urzędu skarbowego postawą do zbadania stosunku łączącego przedsiębiorcę ze spółką oraz zasadności i wysokości wystawionych faktur. Ogólność umowy i niedookreślenie w żaden sposób metody obliczenia wynagrodzenia może być (choć nie musi, jeśli podmiot będzie miał dobrze udokumentowany zakres czynności oraz objaśnienie dla wysokości stawek i wynagrodzenia) dla urzędu skarbowego sygnałem, że umowa jest niejako pozorna, a wystawianie faktury dla „własnej” spółki jest sposobem obejścia przepisów o podwójnym opodatkowaniu.

Podsumowując, w umowie o świadczenie usług zalecam wskazanie, od czego zależeć ma wysokość marży, tj. w zależności od ilości pracy czy też od skutku, jaki dana reklama odniosła. W przeciwnym razie nie będzie podstaw do uznania, że strony mogą ustalić, w jakiej wysokości marża należy się w danym miesiącu, co z kolei będzie powodować spory co do wysokości. Z tego też względu lepiej jest wskazać konkretną wysokość marży lub wskazać, od czego zależy, w jakiej wysokości zostanie naliczona.