Spadek po rodzicach a brak kontaktu ze spadkobiercą

Jak przeprowadzić sprawę spadkową bez obecności jednego ze spadkobierców?

W sprawie muszą formalnie brać udział wszyscy spadkobiercy. Będzie Pan zobowiązany do ustanowienia dla brata kuratora do zastępowania go w toku sprawy spadkowej. To na sądzie zgodnie z treścią art. 510 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego ciąży obowiązek czuwania nad prawidłowością kręgu uczestników postępowania, to jest nad tym, aby w postępowaniu nieprocesowym brały udział wszystkie osoby zainteresowane w rozumieniu art. 510 § 1. Obowiązek ten sprowadza się między innymi do tego, że w razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu jest nieznane, jego wyznaczenie następuje z urzędu. Oznacza to, że sąd, w przypadku bierności stron, jest zobowiązany z urzędu przeprowadzić dochodzenie dla ustalenia adresów zamieszkania uczestników.

Ustanowienie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu

Przesłanką i warunkiem koniecznym ustanowienia takiego kuratora jest uprawdopodobnienie, że miejsce pobytu strony nie jest znane. Nie można uznawać za uprawdopodobnienie samego twierdzenia strony, że nie zna aktualnego miejsca zamieszkania (pobytu) uczestnika (wyrok SN z 30.06.1997 r., sygn. akt II CKU 71/97, Prok. i Pr.-wkł. 1997/12/38).

W literaturze i w orzecznictwie wskazuje się, że nie można poprzestać nawet na informacji z biura adresowego, ale należy podjąć dalsze czynności jak np. przesłuchać na tę okoliczność przeciwnika strony, dla której ma być ustanowiony kurator, domowników, sąsiadów lub administratora domu itp., uzyskać informację od policji, zbadać dokumenty stanowiące podstawę wpisów w księgach wieczystych itd. (post. SN z 24.09.1998 r., sygn. akt II CKU 61/98, niepubl.; post. SN z 15.12.2010 r., sygn. akt II CZ 150/10, niepubl.). Ustanowienie kuratora bez należytego uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu strony nie jest znane, powoduje nieważność postępowania toczącego się z jego udziałem. Jak napisał z kolei Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 listopada 1982 r., wyznaczenie kuratora w trybie art. 143 i art. 144 mimo nieuprawdopodobnienia, że miejsce pobytu uczestnika postępowania jest nieznane powoduje zasadność zarzutu pozbawienia uczestnika możności obrony jego praw (sygn. akt I CR 389/82, niepubl.). 

Zgodnie z powyższym jak najbardziej może Pan składać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. Co do brata istnieje konieczność powołania kuratora.