Błędy przy składaniu deklaracji miesięcznych VAT-7

W przedstawionej sprawie trzeba zwrócić uwagę na kilka istotnych elementów.

Rozliczanie podatku VAT przez małych podatników

Zgodnie z art. 99 ust. 2 ustawy VAT mali podatnicy, którzy wybrali metodę kasową, składają w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale. Podatnicy, którzy nie mają tego statusu, składają deklaracje miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu (art. 99 ust. 1). Termin składania deklaracji jest jednocześnie terminem płatności podatku (art. 103 ustawy).

W myśl art. 21 ust. 4 ustawy VAT mały podatnik traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył kwotę określoną w art. 2 pkt 25.

Korekta deklaracji kwartalnych na miesięczne VAT-7

Jeżeli podatnik zamiast złożenia odrębnych deklaracji miesięcznych błędnie składał deklaracje kwartalne, oznacza to po pierwsze, że za poszczególne miesiące I kwartału 2019 r. nie wykonał obowiązku, o którym mowa w art. 99 ust. 1 ustawy VAT. Należy zatem złożyć zaległe deklaracje miesięczne oraz skorygować deklaracje kwartalne (tutaj różnie organy przyjmują część akceptuje korekty „zerowe”, część uważa, że korekta powinna być pusta) – przepisy prawa nie przewidują bowiem możliwości wycofania czy anulowania złożonej deklaracji, w związku z czym konieczna jest korekta.

Pojawienie się podatku do zapłaty lub nadpłaty

Możliwe, że w rozliczeniu miesięcznym pojawi się podatek do zapłaty, który obecnie przekształcił się w zaległość podatkową. Natomiast podatek zapłacony w rozliczeniu kwartalnym stanowi nadpłatę. Zgodnie z art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, kosztów upomnienia oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych.

W rezultacie kwota kwartalnie zapłaconego podatku zostanie zaliczona na poczet ewentualnych miesięcznych zaległości podatkowych. Jeżeli wpłacony podatek kwartalny nie pokryje całej zaległości, pojawi się konieczność zapłaty pozostałej kwoty.

Aktualizacja zgłoszenia VAT-R

Dodatkowo wskażmy, że utrata statusu małego podatnika wymaga zgłoszenia tego faktu poprzez aktualizację zgłoszenia VAT-R. Zgodnie z art. 96 ust. 12 ustawy VAT jeżeli dane zawarte w zgłoszeniu rejestracyjnym ulegną zmianie, podatnik jest obowiązany zgłosić zmianę do naczelnika urzędu skarbowego w terminie 7 dni, licząc od dnia, w którym nastąpiła zmiana.

W konsekwencji konieczne będzie złożenie aktualizacji VAT-R.

Odpowiedzialność karna skarbowa

Przejdźmy teraz do kwestii odpowiedzialności z Kodeksu karnego skarbowego. W pierwszej kolejności wskażmy, że zgodnie z art. 54 „kto nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. W przypadku małej wartości grozi kara grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Natomiast w myśl art. 80 kto wbrew obowiązkowi nie składa w terminie właściwemu organowi wymaganej informacji podatkowej podlega karze grzywny do 120 stawek dziennych (dotyczy niezłożenia aktualizacji VAT-R).

Uniknięcie odpowiedzialności przez skorzystanie z czynnego żalu

Podatnik może jednak uniknąć odpowiedzialności karnoskarbowej poprzez skorzystanie z instytucji czynnego żalu, który uregulowany jest w art. 16. Otóż zgodnie z tym przepisem nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

Ponadto czynny żal stosuje się tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez organ uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jak zatem widać jednym z warunków skuteczności czynnego żalu jest zapłata całej należności (głównej wraz z odsetkami za zwłokę) którą uszczuplono na skutek popełnienia czynu zabronionego.

Kiedy czynny żal jest bezskuteczny?

„Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony”.

Ideą powyższego przepisu jest, aby podatnik dobrowolnie zgłosił czynny żal, tj. aby wykazał własną inicjatywę w przyznaniu się do popełnienia czynu zabronionego i dobrowolnie naprawił wyrządzone szkody.

Złożenie czynnego żalu i uniknięcie odpowiedzialności z Kodeksu karnego skarbowego

Skoro nie toczy się jeszcze żadne postępowanie ze strony US, to nadal podatnik ma szansę złożyć czynny żal i uniknąć odpowiedzialności z Kodeksu. Warunkiem skuteczności czynnego żalu jest zapłata zaległości wynikającej z deklaracji miesięcznych (o ile w ogóle wystąpi i o ile nie zostanie pokrywa z nadpłaty kwartalnej). Przy czym przepis wskazuje, że zapłata musi odbyć się w terminie wyznaczonym przez organ. Dobrze jest zorientować się w dziale księgowości US, jaka jest wysokość zaległości podatkowej (odsetki są bowiem naliczane od każdej miesięcznej płatności, a nie od łącznej sumy).

Proszę pamiętać, że czynny żal chroni jedynie przed odpowiedzialnością karną z Kodeksu karnego skarbowego. Złożenie czynnego żalu absolutnie nie chroni przed koniecznością zapłaty zaległości. Na marginesie dodam, że dla skuteczności czynnego żalu bez znaczenia są okoliczności, które spowodowały, że podatek nie został zapłacony. Już sam fakt zgłoszenia czynnego żalu jest wystarczający.

Podsumowując, należy złożyć zaległe deklaracje miesięczne, skorygować błędnie złożone deklaracje kwartalne, złożyć VAT-R, złożyć czynny żal i ewentualnie uregulować zaległość podatkową, jeżeli taka powstała.