Błędne wznowienie granic między działkami przez geodetę

Czym rożni się rozgraniczenie od wznowienia granic?

Jest oczywiste, że każda nieruchomość powinna mieć jasno określone granice, tzn. wytyczone i oznaczone. Niestety granice nieruchomości często ulęgają zatarciu, a użytkowanie działek utrwala stan niezgodny z faktycznym przebiegiem granicy. W takiej sytuacji należy rozgraniczyć nieruchomość bądź odnowić granice.

Sądzę, że geodeta nie prowadził rozgraniczenia, tylko wznawiał granice. Zgodnie z ustawą Prawo geodezyjne i kartograficzne, z art. 39 ust. 1-4, przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio według stanu prawnego nieruchomości mogą być wznowione bez przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego. Wznowienie przebiegu granic polega na przywróceniu położenia punktów granicznych zgodnie ze stanem wynikającym z dokumentacji geodezyjnej posiadającej moc dowodową.

Sama czynność wznowienia znaków granicznych to procedura techniczna i nie stanowi procedury postępowania administracyjnego. Generalnie wznowienie znaków granicznych następuje w sytuacji, gdy granice mają charakter prawny i nie ma sporu co do ich przebiegu

Rozgraniczenie jest bowiem uwarunkowane wszczęciem postępowania. Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic przez określenie położenia punktów i linii granicznych, utrwalenie tych punktów znakami granicznymi na gruncie oraz sporządzenie odpowiednich dokumentów.

Jak dokonać rozgraniczenia nieruchomości?

„Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie, sądy” (art. 29 ustawy).

Czynności ustalania przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Przy ustalaniu przebiegu granic bierze się pod uwagę znaki i ślady graniczne, mapy i inne dokumenty oraz punkty osnowy geodezyjnej. Jeżeli brak jest danych, o których mowa powyżej, lub są one niewystarczające albo sprzeczne, ustala się przebieg granicy na podstawie zgodnego oświadczenia stron lub jednej strony, gdy druga strona w toku postępowania oświadczenia nie składa i nie kwestionuje przebiegu granicy. W razie sporu co do przebiegu linii granicznych, geodeta nakłania strony do zawarcia ugody – wówczas moglibyście Państwo ustalić zgodną granicę pomiędzy działkami i taki stan uznany byłby za prawny, bowiem ugoda zawarta przed geodetą posiada moc ugody sądowej.

Dwie fazy rozgraniczeniowe: administracyjna i sądowa

Postępowanie rozgraniczeniowe ma dwie fazy: administracyjną i sądową, przy czym postępowanie sądowe może się rozpocząć jedynie, gdy zostanie wyczerpana droga administracyjna.

W celu rozpoczęcia postępowania rozgraniczającego należy złożyć wniosek o wszczęcie czynności rozgraniczeniowych. Wniosek należy złożyć u wójta burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na położenie nieruchomości podlegającej rozgraniczeniu.

Geodeta odszuka znaki graniczne, a także określi położenie przesuniętych, uszkodzonych lub zniszczonych znaków granicznych oraz punktów granicznych, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich położenia.

W razie gdy ustalenia przebiegu granicy nie można wykonać na podstawie zebranych dowodów, geodeta przyjmuje oświadczenia stron dotyczące przebiegu granicy.

Na podstawie dokumentacji przygotowanej przez geodetę wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję o rozgraniczeniu nieruchomości, jeżeli zainteresowani właściciele nieruchomości nie zawarli ugody, a ustalenie przebiegu granicy nastąpiło na podstawie zebranych dowodów lub zgodnego oświadczenia stron.

Brak zgody między sąsiadami po ustaleniu przebiegu granic

Strona niezadowolona z ustalenia przebiegu granicy może żądać, w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji w tej sprawie, przekazania sprawy sądowi.

Sąd rozpatruje sprawy o rozgraniczenie nieruchomości w trybie postępowania nieprocesowego. Zbiera na nowo dowody i przeprowadza całe postępowanie dowodowe od początku z wywołaniem nowej opinii geodety, jeśli jest konieczna.

Zgodnie z art. 153 Kodeksu cywilnego „jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między zainteresowanymi, sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną”.

Art. 154 § 1 określa, że „mury, płoty, miedze, rowy i inne urządzenia podobne, znajdujące się na granicy gruntów sąsiadujących, służą do wspólnego użytku sąsiadów. To samo dotyczy drzew i krzewów na granicy”.

Ustalenie granicy w oparciu o kryterium ostatniego spokojnego posiadania

Kolejnymi sposobami ustalenia przebiegu spornej granicy jest ustalenie granicy w oparciu o kryterium ostatniego spokojnego posiadania.

Sąd Najwyższy, Izba Cywilna, w postanowieniu z dnia 26.05.2000 r., sygn. akt II CKN 274/2000, stwierdził, że „ostatni stan spokojnego posiadania, jako kryterium stanowiące podstawę rozgraniczenia, jest posiadaniem mającym charakter ustabilizowany, a więc trwający przez długi czas; nie chodzi tu o czas potrzebny do zasiedzenia, ale o trwający zbyt długo, by pozbawienie dotychczasowego posiadacza pasa ziemi przez ustalenie granicy z uwzględnieniem wszelkich okoliczności dało się pogodzić z zasadami współżycia społecznego”.

W tym trybie mogliby Państwo – razem z sąsiadami – ustalić granicę. Niestety koszty, które Pan poniósł, nie zostaną w żaden sposób zwrócone, co więcej – geodeta w trakcie postępowania rozgraniczeniowego będzie wymagał ponownego wynagrodzenia.

Wydaje się, że najkorzystniejszym prawnie krokiem, jaki powinien Pan podjąć, jest wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego.

Wniosek może złożyć każdy zainteresowany rozgraniczeniem nieruchomości – nie wymaga zgody wszystkich.