Bezprawne pobranie pieniędzy z konta

W jakim terminie bank powinien udzielić odpowiedzi na reklamację?

Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu karnego, zwanego dalej K.k., oraz Kodeksu cywilnego, zwanego dalej K.c.

Z przykrością muszę wskazać, że polskie prawo nie przewiduje terminu, w którym bank zobowiązany jest do udzielenia odpowiedzi na złożoną reklamację. Tego terminu należy zatem szukać w przepisach wewnętrznych banku. Bywa czasem tak, że regulaminy przewidują 360 dni na załatwienie reklamacji. Pragnę jednak Panią uspokoić – większość banków przewiduje trzydziestodniowy termin na udzielenie odpowiedzi na reklamację.

W chwili obecnej zasadne byłoby udanie się do oddziału lub filii banku, który bezprawnie pobrał z Pani konta środki pieniężne i wyjaśnienie braku odpowiedzi na zgłoszoną przez Panią reklamację. Nawet gdyby miała Pani konto wyłącznie internetowe, nie pozbawia to Pani prawa zgłoszenia reklamacji w oddziale lub filii ani do uzyskania informacji w takim punkcie.

Gdzie złożyć skargę na bank?

W mojej ocenie brak jakiejkolwiek informacji z banku upoważnia Panią po pierwsze do złożenia do Związku Banków Polskich oficjalnej skargi na Pani bank, a po drugie – do zawiadomienia organów ścigania o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 278 § 1 K.k. lub 284 K.k.

W chwili obecnej mimo złożonej reklamacji nie ma Pani żadnej wiedzy o etapie jej rozpatrzenia. W takiej sytuacji należy w pierwszej kolejności odczekać okres przewidziany w regulaminie na rozpatrzenie reklamacji, a po jego bezskutecznym upływie złożyć zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 278 § 1 K.k. Powyższe rozwiązanie, z uwagi na tajemnicę bankową, wydaje się rozwiązaniem najkorzystniejszym z punktu widzenia Pani interesów, ponieważ organy ścigania (policja, prokuratura) będą ustalać, na jakiej podstawie bank pobrał pieniądze z Pani konta, nie informując Pani o tym fakcie w żaden sposób. Istnieje także możliwość zakwalifikowania wyżej opisanego czynu jako przywłaszczenia z art. 284 § 2 K.k., zgodnie z którym „kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Różnicę między kradzieżą a przywłaszczeniem bardzo dobrze wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 4 sierpnia 1978 r. (sygn. akt Rw 285/78), w którego tezie wskazano, że „różnica między przestępstwem kradzieży (…) a przestępstwem przywłaszczenia (…) polega na tym, że sprawca kradzieży zabiera z posiadania innej osoby cudze mienie ruchome w celu przywłaszczenia, natomiast sprawca przestępstwa określonego w art. 204 § 1 K.k. [z 1969 r., obecnie art. 284 K.k. – przyp. M.G.] przywłaszcza sobie cudze mienie ruchome, które nie zostało mu powierzone, jednakże znalazło się już w jego legalnym, nie bezprawnym, posiadaniu”.

Jak podkreśla się w doktrynie, „zabór” oznacza wyjęcie cudzej rzeczy ruchomej będącej przedmiotem kradzieży spod władztwa osoby dotychczas nią prawnie lub bezprawnie władającej i objęcie jej we władanie”¹.

Z treści Pani pytania wynika, że została Pani pozbawiona władztwa nad środkami pieniężnymi, które znajdowały się na Pani koncie, ponieważ nie ma Pani do nich swobodnego dostępu. Nie chodzi zatem o władztwo materialne, lecz o możliwość swobodnego dysponowania mieniem stanowiącym Pani własność.

Jeżeli zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwoliłby postawić określonemu pracownikowi zarzut kradzieży bądź też przywłaszczenia powierzonych pieniędzy Pani jako klientki banku, zasadne byłoby złożenie wniosku o naprawienie szkody na mocy art. 46 K.k. W razie skazania sąd może orzec, a na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej orzeka, obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody w całości lub w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Powyższe jest korzystniejsze niż dochodzenie roszczeń majątkowych w postępowaniu cywilnym o tyle, że taki wniosek nie podlega żadnym opłatom sądowym. Zgodnie z art. 49a Kodeksu postępowania karnego (w skrócie: K.p.k.), wniosek może być zgłoszony do zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej. Jeżeli złoży Pani taki wniosek, sąd wydając wyrok skazujący, będzie zobowiązany do orzeczenia odszkodowania lub zadośćuczynienia.

Bezprawne pobranie pieniędzy z konta

W chwili obecnej powinna Pani czynić zapisy wszystkich wydatków, które ponosi Pani z powodu bezprawnego pobrania pieniędzy z konta, tj. ewentualnych pożyczek, kredytów, odsetek. Pełna dokumentacja ponoszonych przez Panią kosztów dodatkowych, a także utrata odsetek winny znaleźć odzwierciedlenie w kwocie odszkodowania.

Proszę także zapytać bank o podstawę egzekucji komorniczej. W pierwszej kolejności wyraźnie podkreślić należy, że do wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego musi być dołączony tytułu wykonawczy. Tytuł wykonawczy stanowi bowiem podstawę do prowadzenia egzekucji o całe objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu wynika co innego.

Wskazuje Pani, że nie wie, co jest podstawą wszczęcia postępowanie egzekucyjnego. Powinna Pani otrzymać pismo z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymieniem sposobu egzekucji. Powyższe wynika z treści art. 805 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie: K.p.c.), zgodnie z którym przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego i wymienieniem sposobu egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności, a także sporządzony przez organ egzekucyjny odpis tytułu wykonawczego albo zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3 K.p.c.

Powiadomienie dłużnika o wszczęciu egzekucji

Powyższy stan faktyczny wskazuje, iż być może cała korespondencja przesyłana w sprawie sądowej przesyłana była na adres, pod którym Pani nie przebywała. W mojej ocenie istnieje bardzo duża szansa na przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Powyższe okoliczności nie budzą wątpliwości, że na skutek tak prowadzonego postępowania została Pani w całości pozbawiona możliwości obrony swoich praw. Podkreślić należy nadto, że brak winy w uchybieniu terminowi powinien być oceniany z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy, w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony dbającej należycie o swoje interesy (por. orzeczenia SN z 19 czerwca 1962 r., 4 CZ 35/62, RPEiS 1963, nr 2, s. 356; z 14 stycznia 1972 r., III CRN 448/71, OSPiKA 1972, nr 7-8, poz. 144; z 4 marca 1999 r., I PKN 596/98, OSNAPiUS 2000, nr 8, poz. 15; z 12 lutego 1999 r., II UKN 667/98, OSNAPiUS 2000, nr 12, poz. 488; postanowienie SN z 16 czerwca 2004 r., III CZ 38/2004, niepubl.) i przy braniu pod uwagę także uchybień spowodowanych nawet lekkim niedbalstwem (por. K. Piasecki, Uchybienie i przywrócenie terminu czynności procesowych strony w sprawach cywilnych, s. 10; orzeczenie SN z 9 sierpnia 1974 r., II CZ 149/74, OSPiKA 1975, nr 2, poz. 39). Nadto nie ulega wątpliwości, że nakaz zapłaty, od którego powinna Pani wnieść sprzeciw, rodzi po Pani stronie ujemne skutki procesowe.

Złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty

Reasumując: zasadne jest złożenie sprzeciwu od nakazu zapłaty (po dowiedzeniu się, że to on był podstawą egzekucji) wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jego złożenia oraz wnioskiem o zawieszenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 730 § 1 K.p.c. w związku z art. 755 § 1 pkt 3 K.p.c.

W piśmie pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części, przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy, oraz okoliczności faktyczne i dowody. Sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w sprzeciwie bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Innymi słowy, późniejsze zgłoszenie zarzutu przedawnienia nie zostanie przez sąd wzięte pod uwagę jako zarzut spóźniony.

Pragnę jednocześnie poinformować, że serwis ePorady24.pl świadczy także usługi w zakresie sporządzania pism procesowych, reprezentacji przedsądowej oraz sądowej.

1. Kodeks karny. Komentarz, red. M. Szwarczyk et al., Warszawa 2007, s. 784.