Bank podał nieprawdziwe informacje w BIK

W pierwszej kolejności wskazać należy, że Biuro Informacji Kredytowej funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (j.t. Dz. U. 2017 r., poz. 1876; zwanej dalej „u.p.b.”). Kwestię tworzenia BIK reguluje art. 105 ust. 4 u.p.b. Stanowi on:

„Art. 105 ust. 4. Banki mogą, wspólnie z bankowymi izbami gospodarczymi, utworzyć instytucje upoważnione do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania:

1) bankom – informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie, w jakim informacje te są potrzebne w związku z wykonywaniem czynności bankowych oraz w związku ze stosowaniem metod wewnętrznych oraz innych metod i modeli, o których mowa w części trzeciej rozporządzenia nr 575/2013;

2) innym instytucjom ustawowo upoważnionym do udzielania kredytów – informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie, w jakim informacje te są niezbędne w związku z udzielaniem kredytów, pożyczek pieniężnych, gwarancji bankowych i poręczeń;

3) instytucjom kredytowym – informacji stanowiących tajemnicę bankową w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta, o której mowa w art. 9 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim;

4) instytucjom pożyczkowym i podmiotom, o których mowa w art. 59d ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim – na zasadzie wzajemności, informacji stanowiących odpowiednio tajemnicę bankową oraz informacje udostępnione przez instytucje pożyczkowe oraz podmioty, o których mowa w art. 59d ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w zakresie niezbędnym do oceny zdolności kredytowej konsumenta, o której mowa w art. 9 tej ustawy, i analizy ryzyka kredytowego.”

W dalszej kolejności należy wskazać, że § 10 Regulaminu Korzystania przez Konsumentów z Portalu BIK reguluje sytuacje, gdy dokonany wpis nie jest zgodny z rzeczywistym stanem. Stanowi on:

„§ 10 Postępowanie dotyczące niezgodności przetwarzanych danych

1. Konsument w przypadku stwierdzenia niezgodności danych prezentowanych w Produktach z rzeczywistym stanem faktycznym powinien skierować żądanie skorygowania błędnych danych bezpośrednio do banku lub instytucji współpracującej z BIK, która dokonała zgłoszenia danych do BIK.

2. BIK, z uwagi na swój przedmiot działalności oraz cel powołania (instytucja upoważniona do gromadzenia, przetwarzania i udostępniania określonym ustawowo podmiotom danych stanowiących tajemnicę bankową), nie jest uprawniony do dokonywania zmian w treść przetwarzanych w Systemach BIK danych, otrzymywanych z banków i innych instytucji współpracujących z BIK.

Powyższe postanowienie regulaminu odpowiada art. 105 ust. 4i u.p.b. Przepis ten przewiduje:

„Art. 105 ust. 4i. Banki i instytucje, o których mowa w ust. 4 pkt 2 i 3, obowiązane są do informowania instytucji utworzonych na podstawie ust. 4 o całkowitej spłacie zobowiązań, ich wygaśnięciu, stwierdzeniu nieistnienia zobowiązania, korekcie jego wysokości oraz o nowo powstałych zobowiązaniach i ich aktualizacji, w terminie 7 dni od wystąpienia okoliczności uzasadniających przekazanie informacji. Instytucja utworzona na podstawie ust. 4 obowiązana jest wprowadzić informacje, o których mowa w zdaniu poprzedzającym, do zbioru, w którym są one przetwarzane, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia ich otrzymania.

W związku z powyższym powinien się Pan w pierwszej kolejności zwrócić do banku spółdzielczego o sprostowanie wpisu. Bank zaś, uznając zasadność takiego wniosku, jest obowiązany w terminie 7 dni przekazać taką informację do BIK. Natomiast BIK powinien wprowadzić taką informację w terminie 7 dni od dnia przekazania przez bank.

W opisanej sytuacji w grę mogą wchodzić zasadniczo dwa roszczenia. Po pierwsze, można wskazywać na odpowiedzialność deliktową banku. Artykuł 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz. U. 2017, poz. 459; dalej „K.c.”), stanowi, że kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Z drugiej strony można zastanowić się także nad wystąpieniem z powództwem o ochronę dóbr osobistych (zob. np. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 10 października 2016 r., sygn. akt III C 1414/15).

Kwestię ochrony dóbr osobistych regulują przede wszystkim art. 23 i art. 24 K.c.:

„Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.”

Powództwo o ochronę dóbr osobistych można by oprzeć na naruszeniu takich dóbr osobistych jak cześć, godność czy dobre imię.

W Pana jednak sytuacji obydwa powództwa mogą być trudne. Odnośnie odpowiedzialności na podstawie art. 415 K.c. w praktyce może nie być łatwo wykazać szkody, która jest konieczna dla przyjęcia takiej odpowiedzialności. Jak Pan bowiem wspomniał, nie doszło do wypowiedzenia kredytów. Chyba że ewentualnie wykazałby Pan, że na skutek nieprawidłowego wpisu poniósł Pan większy koszt drugiego kredytu.

Powództwo o ochronę dóbr osobistych może być też wątpliwe. Gdyby bowiem w ogóle nie zaciągnął Pan kredytu, a wpis by nastąpił, to wówczas można by się powoływać na naruszenie dobrego imienia. Natomiast wpis generalnie nie był bezpodstawny, a jedynie termin zaciągnięcia kredytu nie był prawidłowy.