Bank odmawia wypłaty środków spadkobiercom - spadkobierca częściowo ubezwłasnowolniony

Środki finansowe zgromadzone na indywidualnym rachunku bankowym zmarłego

Przede wszystkim należy w banku przedłożyć akt zgonu Pani mamy, a także postanowienie sądu o nabyciu spadku, aby móc uzyskać dostęp do środków zgromadzonych na rachunku bankowym po jej śmierci.

Zgodnie z ogólną zasadą dziedziczenia, według przepisu art. 922 § 1 oraz 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 t.j.; dalej „K.c.”) – prawa, ale także obowiązki majątkowe zmarłego spadkodawcy zasadniczo przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, będących jego spadkobiercami. Norma ta odnajdzie swoje zastosowanie również do środków finansowych zgromadzonych na indywidualnym rachunku bankowym zmarłego, które były na nim zdeponowane w chwili śmierci spadkodawcy.

Formalne potwierdzenie bycia spadkobiercą

Według zaś treści art. 926 § 1 K.c. powołanie do dziedziczenia może wynikać z ustawy lub z testamentu. W sytuacji gdy spadkodawca nie powołał nikogo do spadku, dojdzie do spadkobrania z ustawy.

Zatem spadkobiercy legitymujący się prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialnym aktem poświadczenia dziedziczenia uprawnieni są do uzyskania środków z rachunku bankowego zmarłego proporcjonalnie do posiadanych udziałów w spadku.

Dodatkowy wymóg banków co do wypłaty spadkobiercom środków z konta zmarłego

Wiele banków ustanawia wymóg, że oprócz przedłożenia wymienionych wyżej dokumentów wszyscy spadkobiercy muszą przyjść razem do placówki bankowej. Jednak przy posiadaniu sądowego działu spadku lub notarialnego działu spadku spadkobiercy nie muszą być razem w placówce bankowej.

Spadkobierca ubezwłasnowolniony częściowo – ograniczenia w uprawnieniach kuratora

Co do trzeciej osoby ubezwłasnowolnionej częściowo. Osoba ubezwłasnowolniona częściowo ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Ważność zawartych przez nią umów (z pewnymi wyjątkami) zależy od zgody jej przedstawiciela ustawowego (kuratora). Nie ma to jednak zastosowania do tzw. czynności jednostronnych, jak np. udzielenie pełnomocnictwa. W tym przypadku przedstawiciel ustawowy (kurator) nie udziela żadnej zgody, a dokonana czynność jest nieważna od początku.

Zgodnie z treścią art. 181 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.) kurator osoby ubezwłasnowolnionej częściowo jest powołany do jej reprezentowania i do zarządu jej majątkiem tylko wtedy, gdy sąd opiekuńczy tak postanowi. W razie braku takiego postanowienia granice umocowania kuratora jako przedstawiciela osoby ubezwłasnowolnionej są zawężone do wyrażania zgody wymaganej przepisami do skutecznego dokonywania czynności prawnych przez samego ubezwłasnowolnionego, ale już nie może ustanowić pełnomocnictwa do rachunku.

Zezwolenie sądu na dokonanie czynności prawnej w imieniu osoby częściowo ubezwłasnowolnionej

Sąd Najwyższy w postanowieniu z 30 września 1977 r. w sprawie sygn. akt III CRN. 132/77 wskazał, że kurator osoby częściowo ubezwłasnowolnionej jest powołany do wyrażenia zgody na zaciągnięcie przez nią zobowiązań lub rozporządzenia swoim prawem (art. 17 K.c.) również w tym wypadku, gdy postanowienie sądu opiekuńczego nie zawiera uprawnienia kuratora do reprezentowania osoby częściowo ubezwłasnowolnionej i do zarządzania jej majątkiem (art. 181 § 1 K.r.o.). W ocenie Sądu Najwyższego, okoliczność, że sąd opiekuńczy nie przyznał kuratorowi osoby częściowo ubezwłasnowolnionej uprawnień przewidzianych w art. 181 § 1 K.r.o., oznacza, że kurator nie może zarządzać majątkiem osoby częściowo ubezwłasnowolnionej ani nie może jej reprezentować we wszystkich dokonywanych przez nią czynnościach prawnych. Jeżeli sąd nie upoważnił z mocy art. 181 § 1 K.r.o. kuratora do zarządu majątkiem ubezwłasnowolnionego częściowo, zarząd ten należy do ubezwłasnowolnionego. Może więc on w takiej sytuacji sam dokonywać czynności faktycznych dotyczących składników jego majątku, a pośród czynności prawnych – takich czynności, które nie są czynnościami rozporządzającymi ani zobowiązującymi w rozumieniu art. 17 K.c. oraz innych czynności, co do których ustawa tak stanowi. Wspomniane inne czynności wymienione są w art. 20 K.c. stanowiącym, że osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących sprawach życia codziennego, oraz w art. 21 K.c. mówiącym, że osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.

Zatem nie pozostaje w tej sytuacji nic innego, jak zwróci się do sądu z wnioskiem o zezwolenie na dokonanie czynności prawnej w imieniu osoby częściowo ubezwłasnowolnionej, tj. udzielenia pełnomocnictwa do pobrania środków pieniężnych z rachunku bankowego pozyskanych w spadku.