Samochód firmowy używany do celów prywatnych a odliczenia od podatku

Kwestie zakupu oraz wykorzystywania samochodu osobowego w prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać na gruncie podatku VAT oraz podatku PIT.

Podatek VAT przy transakcjach związanych z pojazdem firmowym

W pierwszej kolejności odnieśmy się do podatku od towarów i usług. Tutaj wskazać należy na treść art. 86a ustawy VAT, który stanowi, że w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury?. Do wydatków związanych z pojazdami samochodowymi, o których mowa, zalicza się wydatki dotyczące:

• nabycia, importu lub wytworzenia tych pojazdów oraz nabycia lub importu ich części składowych;
• nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.

W rezultacie, analizując podany przez Pana przykład, gdzie samochód kosztuje np. 100 000 złotych brutto, czyli 81 301 zł netto + 18 699 zł VAT, z tytułu zakupu takiego samochodu będzie Pan mógł odliczyć 50% kwoty podatku VAT, tj. 9349,50 zł. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku zakupów eksploatacyjnych związanych z takim samochodem. Przykładowo jeżeli zatankuje Pan paliwo za 100 zł brutto, czyli 81,30 netto + 18,70 VAT, to może Pan odliczyć 50% kwoty podatku VAT, tj. 9,35 zł. Ta sama zasada dotyczy zakupu części zamiennych do samochodu, usług napraw samochodu, zakupu oleju silnikowego, płynu do spryskiwaczy itp.

Podatek dochodowy przy rozliczaniu wydatków na pojazd

Bardziej skomplikowana jest sytuacja w przypadku podatku dochodowego PIT. Tutaj w pierwszej kolejności wskazać należy, że od zakupionego samochodu koszty podatkowe uwzględnia się w postaci systematycznie dokonywanych odpisów amortyzacyjnych. Aby prawidłowo dokonywać odpisów amortyzacyjnych, należy w pierwszej kolejności ustalić wartość początkową środka trwałego. W opisanym przypadku będzie to cena nabycia netto. Zgodnie jednak z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. a) ustawy o PIT kosztem uzyskania przychodu jest nieodliczona część podatku VAT. W konsekwencji w Pana przypadku wartość początkowa to cena nabycia netto + 50 % nieodliczonego podatku VAT, czyli:

• 81 301 netto + 9349,40 VAT nieodliczonego = 90 650,50 zł (cena nabycia w zakresie podatku PIT),
• 9349,50 zł VAT do odliczenia (50% podatku VAT z faktury).

W konsekwencji odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od kwoty 90 650,50 zł, gdyż to jest wartość początkowa kupionego samochodu. W tym miejscu chciałbym jeszcze wskazać, że fakt, iż na gruncie podatku VAT może Pan dokonywać odliczenia tylko 50% podatku VAT, nie oznacza, że również na gruncie podatku PIT tylko 50% kwoty odpisu amortyzacyjnego może Pan wrzucić w koszty. Zgodnie z interpretacjami indywidualnymi z dnia 27 września 2016 r., sygn. 2461-IBPB-1-1.4511.460.2016.1.WRz, jak i z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. 0461-ITPB1.4511.83.2017.1.JŁ. "w przypadku samochodu osobowego wykorzystywanego w działalności gospodarczej, spełniającego kryteria do uznania za środek trwały, możliwe jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej, niezależnie od tego, czy jest wykorzystywany wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą, czy też częściowo do celów prywatnych. W rezultacie odpisów amortyzacyjnych od takiego samochodu dokonujemy w pełnej wysokości (ale VAT tylko 50%)". Proszę również pamiętać, że zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy PIT ?nie uważa się za koszt odpisów amortyzacyjnych w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 30 000 w przypadku samochodu osobowego będącego pojazdem elektrycznym lub 20 000 euro w przypadku pozostałych samochodów osobowych, przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania?.

Odliczanie kosztu ubezpieczenia samochodu

Podobne ograniczenie dotyczy kwoty składek na ubezpieczenie pojazdu (wyłącznie AC) w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20 000 euro w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia (art. 23 ust. 1 pkt 47 ustawy PIT). Przykład:

Ubezpiecza Pan samochód, którego wartość przyjęta przez ubezpieczyciela wynosi 100 000 zł. Składka to 8000 zł. W dniu zawarcia umowy kurs euro wynosi 4 zł, co oznacza, że równowartość 20 000 euro to 80 000 zł.

Tym samym, obliczając, jaka kwota może być zaliczona do kosztów podatkowych, podatnik przeprowadzi następujące działanie:

(8000 x 80 000) / 100 000; czyli podatnik zaliczy do kosztów 6400 zł.

Odliczanie wydatków na paliwo i koszty eksploatacyjne

Następna kwestia na gruncie podatku PIT to wydatki na paliwo oraz inne koszty eksploatacyjne. Tutaj jeżeli samochód został wprowadzony do ewidencji środków trwałych, to poniesione wydatki stanowią koszt uzyskania przychodu w pełnej wysokości. Również tutaj koszt podatkowy można zwiększyć o wartość nieodliczonego podatku VAT. Wracając zatem do przykładu zakupu paliwa za 100 zł brutto, to kosztem podatkowym będzie:

• 81,30 netto + 9,35 nieodliczonego podatku VAT = 90,65zł koszt podatkowy na gruncie PIT,
• 9,35 zł do odliczenia w ramach podatku VAT (50% kwoty podatku naliczonego wynikającego z faktury).

Na marginesie dodam, że podatnik, który wykorzystuje w działalności samochód osobowy wprowadzony do ewidencji środków trwałych, nie musi prowadzić ewidencji przebiegu pojazdu (potocznie nazywanej ?kilometrówką?). Obowiązek taki dotyczy wyłącznie tych pojazdów, które nie zostały wprowadzone do ewidencji ŚT. Takiej ewidencji nie trzeba również prowadzić na gruncie podatku VAT w przypadku wykorzystywania samochodu do celów firmowych i prywatnych (gdzie odliczeniu podlega 50% kwoty VAT z faktury).

W rezultacie kupuje Pan samochód za 100 000 zł brutto, który ma być wykorzystywany do działalności gospodarczej oraz celów firmowych. Odlicza Pan 50% kwoty podatku VAT wynikającego z otrzymanej faktury tj. 9349,50 zł. Ustala Pan wartość początkową samochodu w kwocie 90 650,50 zł (81301 netto + 9349,40 VAT nieodliczonego), wprowadza Pan samochód do ewidencji środków trwałych i od następnego miesiąca dokonuje Pan odpisów amortyzacyjnych.

Następne kupuje Pan paliwo za 100 zł brutto. Odlicza Pan 50% kwoty podatku VAT, tj. 9,35 zł. Do kosztów podatkowych w ramach PIT wpisuje Pan kwotę 90,65 zł (81,30 netto + 9,35 nieodliczonego podatku VAT). Na takiej samej zasadzie księguje Pan wszystkie inne wydatki eksploatacyjne.