Wystąpienia z pozwem o alimenty w imieniu dziecka którego ojciec przebywa za granicą - właściwość sądu
Zgodnie z art. 31 i 32 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie K.p.c.) powództwo o roszczenie alimentacyjne wytoczyć można według miejsca zamieszkania albo osoby zobowiązanej (czyli ojca), albo osoby uprawnionej (dziecka).
„Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane lub nie leży w Polsce – według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce” (art. 28 K.p.c.).
Nadto zgodnie ze stosowanym bezpośrednio rozporządzeniem Rady (Wspólnot Europejskich) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych „osoba uprawniona do otrzymania alimentów może skierować sprawę do sądu w państwie członkowskim, będącym jego miejscem zamieszkania lub miejscem stałego pobytu, lub do sądu w państwie członkowskim będącym miejscem zamieszkania pozwanego [zobowiązanego]” (art. 5 pkt 2).
To zatem od Pani jako od osoby uprawnionej do wystąpienia z pozwem o alimenty w imieniu dziecka zależy, przed jakim sądem nastąpi wszczęcie postępowania: czy przed sądem polskim miejsca zamieszkania zobowiązanego, czy przed sądem polskim miejsca zamieszkania uprawnionego, czy też przed sądem niemieckim.
Egzekucja alimentów na terenie Niemiec
Jeśli wystąpi Pani do sądu polskiego z pozwem o zasądzenie alimentów, to następnie może Pani je egzekwować na terenie Niemiec na dwa sposoby. Pierwszy sposób odbywa się trybie zawartym w Konwencji Nowojorskiej, a drugi natomiast – na podstawie rozporządzenia WE 44/2001 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.
Niemcy są stroną Konwencji Nowojorskiej. W przypadku dochodzenia alimentów w trybie Konwencji Nowojorskiej należy zwrócić się do sądu w Polsce z wnioskiem, aby ten w jego imieniu przesłał go do sądu w kraju, w którym przebywa dłużnik. Sądem właściwym jest sąd okręgowy (wydział cywilny) według miejsca zamieszkania wierzyciela (uprawnionego).
Wniosek składa się na specjalnym formularzu z załącznikami. Wzory dokumentów, które należy wypełnić, przesyłam Pani w załącznikach do odpowiedzi.
Będzie musiała Pani wskazać adres miejsca zamieszkania ojca dziecka w celu ustalenia właściwości sądu zagranicznego, w którym będzie toczyła się sprawa. Adres dłużnika można ustalić przy pomocy ambasad i konsulatów.
Sąd okręgowy przekaże wniosek organowi centralnemu, który skieruje go do sądu właściwego ze względu na miejsca zamieszkania dłużnika.
Egzekucja alimentów w trybie Konwencji Nowojorskiej
Z kolei wyżej wymienione rozporządzenie Rady UE może być stosowane tylko do wyroków wydanych po 1 marca 2002 r. i tylko w krajach UE, z wyjątkiem Królestwa Danii. Procedura ta jest trudniejsza od Konwencji Nowojorskiej, gdyż wymaga od wierzyciela samodzielnego dochodzenia należności. W tym przypadku również konieczne jest wskazanie adresu zamieszkania lub przynajmniej miejsca zatrudnienia dłużnika za granicą. Wniosek do właściwego organu państwa obcego należy złożyć w języku tego państwa. Warto tu zatem skorzystać z pomocy prawnika.
Na marginesie należy wspomnieć, że od czerwca 2011 r. zaczną obowiązywać przepisy rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 4/2009 z 18 grudnia 2008r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych*, które zmieniają przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001. Nowe uregulowania mają na celu znaczne ułatwienie egzekucji alimentów z UE. Co ważne, rodzice dochodzący roszczeń alimentacyjnych w innym państwie na rzecz dzieci do 21. roku życia, otrzymają w nim prawo do bezpłatnej pomocy prawnej.
Na dzień dzisiejszy radziłabym Pani egzekwować alimenty w trybie Konwencji Nowojorskiej.
Czy na podstawie wyroku sądu polskiego można dochodzić alimentów na terenie Niemiec?
Na zakończenie chciałabym jeszcze wskazać zasady dochodzenia alimentów przed sądem polskim (gdyż – jak już wyżej zostało stwierdzone – na podstawie wyroku sądu polskiego może Pani dochodzić alimentów na terenie Niemiec).
Podstawą obowiązku alimentacyjnego jest co do zasady niedostatek uprawnionego, który należy rozumieć jako obiektywną niemożność dostarczenia sobie własnymi siłami podstawowych środków utrzymania. Od powyższej reguły istnieje jeden wyjątek, a mianowicie dziecko jest uprawnione do świadczeń alimentacyjnych od swoich rodziców, jeśli nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie w zasadzie bez względu na to, czy osiągnęło już pełnoletniość. Dziecko zatem nie musi pozostawać w niedostatku, by otrzymać środki utrzymania i wychowania od swoich rodziców.
Pozew należy złożyć do sądu w trzech egzemplarzach listem poleconym bądź osobiście (w tym wypadku należy mieć ze sobą dodatkowy egzemplarz pozwu, na którym otrzyma Pani potwierdzenie wpłynięcia pozwu).
W pozwie należy podać wartość przedmiotu sporu – będzie nią suma świadczeń za okres jednego roku (czyli 12 x żądana kwota).
Pozew jest wolny od opłat (zgodnie art. 96 § 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).
Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczeniu środków utrzymania i w miarę potrzeby wychowania. Dostarczanie środków utrzymania to zaspokajanie normalnych, bieżących potrzeb uprawnionego, czyli dostarczanie pożywienia, ubrania, mieszkania, opału, leków itp. Dostarczanie środków wychowania zaś obejmuje powinność starań o zdrowie uprawnionego, o jego rozwój fizyczny i umysłowy, stworzenie możliwości zdobycia wykształcenia, zapewnienie dostępu do dóbr kultury itp.
-------------------
* Stan prawny z dnia 23.03.2011 r.
Alimenty z funduszu alimentacyjnego – przekroczenie kryterium dochodowego
