9 tygodni urlopu rodzicielskiego dla taty, co zyskują ojcowie?

Uprawnienia rodzicielskie wg nowych przepisów

W pierwszej kolejności należy przeanalizować sytuację w oparciu o przepisy: ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r., poz. 1465) oraz ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r., poz. 641).

Na wstępie zaznaczyć należy, że od 26 kwietnia 2023 r. wprowadzono w Kodeksie pracy znaczne zmiany w zakresie uprawnień rodzicielskich. Jeżeli chodzi o omawiany urlop rodzicielski, to uległ on wydłużeniu i wynosi aktualnie:

1) 41 tygodnie – w przypadku, o którym mowa w art. 180 § 1 pkt 1, tj. urodzenia 1 dziecka przy jednym porodzie;

2) 43 tygodnie – w przypadkach, o których mowa w art. 180 § 1 pkt 2-5, tj. urodzenia 2 i więcej dzieci przy jednym porodzie
(podstawa prawna art. 182 (1a) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r., poz. 1465)).

Aktualnie 9 tygodni z wyżej wskazanego okresu może przypadać tylko jednemu rodzicowi, czyli matka dziecka może wykorzystać 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, a pozostałe 9 tygodni jest zastrzeżonych w takim wypadku dla ojca dziecka. Zgodnie bowiem z § 4: „Każdemu z pracowników – rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego z wymiaru urlopu określonego w § 1 i 2. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z pracowników – rodziców dziecka.”

Stare przepisy: 32 i 34 tygodnie

Natomiast wcześniej obowiązywały inne regulacje dotyczące urlopów rodzicielskich. Zgodnie z opisem stanu faktycznego należy uznać, że w Państwa przypadku zastosowanie miały wcześniejsze regulacje. Od 2 stycznia 2016 r. obowiązywała regulacja zgodnie z którą:

„Po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego pracownik ma prawo do urlopu rodzicielskiego w wymiarze do:

1) 32 tygodni – w przypadku, o którym mowa w art. 180 § 1 pkt 1 (1 dziecko przy 1 porodzie);

2) 34 tygodni – w przypadkach, o których mowa w art. 180 § 1 pkt 2-5 (2 i więcej dzieci przy 1 porodzie).”

Urlop w wymiarze, o którym mowa w § 1, przysługiwał łącznie obojgu rodzicom dziecka. Zatem nie było takiej regulacji, która mówiłaby o tym, że jakiś wymiar tego urlopu przysługuje tylko i wyłącznie jednemu z rodziców. Tak jak ma to miejsce aktualnie.

Przepisy przejściowe – data graniczna 26 kwietnia 2023

Istotne dla odpowiedzi na postawione przez Pana pytanie mają przepisy przejściowe zawarte w ustawie z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r., poz. 641). Zgodnie z art. 32 ust. 1 pracownik, który w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. w dniu 26 kwietnia 2023 r., jest uprawniony do urlopu rodzicielskiego, o którym mowa w art. 182 (1c) § 3 ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu dotychczasowym, lub korzysta z tego urlopu, ma prawo do skorzystania z tego urlopu w wymiarze określonym w art. 182 (1a) § 1 albo 2 albo w art. 183 § 4-4 (5) ustawy zmienianej w art. 1 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych.

Zatem jeżeli małżonka nie wykorzystała całości urlopu rodzicielskiego na moment, gdy poszła na L4, to należy uznać, że jest Pan uprawniony do skorzystania z tych dodatkowych 9 tygodni. Natomiast jeśli urlop rodzicielski został w całości wykorzystany przez małżonkę, to takie uprawnienia Panu nie przysługują.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141